Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου

Πρόκειται για διεθνή διαγωνισμό δύο φάσεων, που διήρκησε 8 μήνες. Στην πρώτη φάση ανάμεσα σε 129 συμμετοχές προκρίθηκαν 7 γραφεία, ενώ στη συνέχεια δόθηκαν 3 βραβεία από την 9μελή επιτροπή του διαγωνισμού στην οποία συμμετείχαν ο Sir Peter Cook και ο Ηλίας Ζέγγελης.

Το νέο Μουσείο πρόκειται να φιλοξενήσει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές της Κυπριακής Αρχαιολογίας συμβάλλοντας στη διεθνή ανάδειξη της ιστορίας και του Κυπριακού πολιτισμού.

Η ιδιαιτερότητα ενός αρχαιολογικού μουσείου είναι ότι φιλοξενεί έναν κόσμο που έρχεται από τα σπλάχνα της γης. Τα κατάλοιπα της ανθρώπινης ζωής, ταπεινά ή πολύτιμα, απλοϊκά ή καλλιτεχνήματα, που η γη τα προφύλαξε προσφέροντάς τους την αξία του ανεκτίμητου. Με αυτή την αξία τα ξαναανακάλυψαν οι άνθρωποι, σκάβοντας τη γη για να βρουν την ταυτότητά τους. Είναι τα μακρινά ίχνη καθημερινών ανθρώπων, αρχέτυπα γεννήματα της ανθρώπινης ζωής, ανθρωποκεντρικά πρότυπα της χρόνιας ψυχής. Ποιο πρέπει να είναι το νέο περιβάλλον για κάτι που έρχεται ξανά στο φως; Η μελέτη προτείνει να ανασηκωθούν από το έδαφος και να δηλώσουν την παρουσία τους στους σύγχρονους ανθρώπους. Γιατί όταν κάτι επιστρέφει από το σκοτάδι και τη λήθη γίνεται συλλογική μνήμη και ανήκει σε όλους.

Είναι το αιωρούμενο σύννεφο μιας ιδιαίτερης κληρονομιάς, που ενώ ανήκει πια σε όλους – είναι παγκόσμιο – δεν μπορεί να φύγει γιατί έλκεται από την Κυπριακή γη που το γέννησε. Έτσι αιωρείται αλλά μένει ακίνητο, δηλαδή μετέωρο, χωρίς να μπορεί να αποχωριστεί την terra, τη μητρική γη.

Η πρόθεση να αναδειχθούν τα αρχαιολογικά ευρήματα από την ανασκαφή και το παρελθόν στο φως και στον ενεστώτα χρόνο, οδήγησε στην ανύψωση του μουσείου, επιτρέποντας να ελευθερωθεί το ισόγειο και να αποδοθεί στην πόλη. Δημιουργείται έτσι μια νέα χωρική στρωματογραφία, που αποτελείται από τρεις οριζόντιες ζώνες. Η ανώτερη ζώνη αφορά το αιωρούμενο σώμα του μουσείου – Memory layer. Η ενδιάμεση ζώνη υποδέχεται την πόλη –City layer-.  Στη κάτω ζώνη –River layer– οργανώνεται μια μικρή κάτω πόλη, συγκεντρώνοντας τις καθημερινές λειτουργίες του κτηρίου.

Το περιεχόμενο της μόνιμης έκθεσης καθόρισε την αρχιτεκτονική πρόταση διαχωρίζοντας τρεις χωρικές και νοηματικές ενότητες, που υλοποιούνται σε τρείς διακριτούς γλυπτικούς όγκους: ο Τόπος (η Προϊστορία) εστιάζει στη σχέση των πρώτων κατοίκων με τη γη και τους πόρους της, η Θάλασσα (το άχρονο ενδιάμεσο) διηγείται την αδιάληπτη σχέση του νησιού με το θαλάσσιο στοιχείο και ο Κόσμος (οι Ιστορικοί χρόνοι) εστιάζει στις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους μεσογειακούς πολιτισμούς.

Το αρχαιολογικό μουσείο επιδιώκει να εκφράσει την ταυτότητά του μέσα από τα στοιχεία που γέννησαν τον κυπριακό πολιτισμό, όχι μόνο τα υλικά αλλά και τα χαρακτηριστικά της μεσογειακής ζωής, που είναι ακόμα ζωντανά στην καθημερινή ζωή του τόπου. Επιδιώκει να γίνει μια πολιτιστική εγκατάσταση που θα γεννήσει νέα περιβάλλοντα και συμπεριφορές, λειτουργώντας σαν αναζωογονητική χειρονομία προς την πόλη.